Manual de Casos Praticos

2.1.6. PRESTACIONS POR MORTE Y SUPERVIVENCIA

A) AUXILIO POR DEFUNCION

SUPOSTO PRACTICO
Traballador fronteirizo portugués que reside en Portugal coa súa familia pero traballa por conta allea nunha empresa domiciliada en Galicia. Está afiliado no Sistema da Seguridade Social española.
O 3 de marzo, cando regresaba a súa casa en Portugal despois de termina-la xornada de traballo morre nun accidente de tráfico.

B) PENSION DE VIUDEDADE E PENSION DE ORFANDADE

SUPOSTO PRACTICO
Traballador fronteirizo portugués que reside en Portugal coa súa familia pero traballa por conta allea nunha empresa domiciliada en Galicia. Está afiliado no Sistema da Seguridade Social española.
O 1 de maio de 1999 morre o traballador, deixando viúva e un fillo de 14 anos.

C) PENSION EN FAVOR DE FAMILIARES

SUPOSTO PRACTICO
Traballador fronteirizo portugués que reside en Portugal pero traballa por conta allea nunha empresa domiciliada en Galicia. Está afiliado no Sistema da Seguridade Social española.
O 1 de maio de 1999 morre este traballador como consecuencia dunha enfermidade común. Estaba solteiro e ata a data do seu falecemento vivía co seu irmán menor de 18 ano e orfo de pais.

A) AUXILIO POR DEFUNCION

SUPOSTO PRACTICO

Traballador fronteirizo portugués que reside en Portugal coa súa familia pero traballa por conta allea nunha empresa domiciliada en Galicia. Está afiliado no Sistema da Seguridade Social española.

O 3 de marzo, cando regresaba a súa casa en Portugal despois de termina-la xornada de traballo morre nun accidente de tráfico.

CUESTIONS

a) Lexislación aplicable.

A lexislación española

En virtude do disposto no artigo 13.2.a) do Regulamento CEE n.º 1408/71 o traballador cotiza á Seguridade social española pois presta servicios en territorio español.

En consecuencia, en materia de subsidio por defunción a lexislación aplicable é a española.

b) Determinar conforme a esa lexislación quenes son os beneficiarios do auxilio por defunción.

Os beneficiarios son aquelas persoas que soportaron os gastos do sepelio do traballador falecido.

A Lei española presume que eses gastos son satisfeitos por:

O conxuxe do traballador.
Os fillos.
Os parentes que conviviran con él habitualmente.

Non obstante, é unha presunción que admite proba en contra, de tal maneira que pode acreditarse que foron outras persoas as que correron con tódolos gastos do sepelio.

c) A que organismo teñen que dirixir los beneficiarios a solicitude e que documentos deben adxuntar.

Fundamentación xurídica: Artigo 78 do Regulamento CEE de aplicación n.º 574/72.

Os beneficiarios poden dirixi-la súa solicitude:

Á Dirección Provincial do INSS na provincia onde o traballador falecido prestaba os seus servicios a través dun modelo normalizado de solicitude. Ver anexo 31.

ou ben

Ó organismo portugués por ser o seu estado de residencia (Centro Rexional da Seguridade Social do domicilio do beneficiario), a través do formulario E-124. Ver anexo 29.
Xunto a solicitude presentarase a seguinte documentación:
Documento de identificación do solicitante.
Certificado de defunción.
Certificado acreditativo do parentesco ou as facturas que acrediten os gastos do sepelio se ó solicitante non lle unira ningún grado de parentesco.

d) Quen abona esta prestación e cal é a súa cuantía.

A prestación consiste na entrega dunha cantidade que varía segundo quen sexa o beneficiario:

Cando o beneficiario sexa o conxuxe, un fillo ou un parente que convivira co traballador, terá dereito a percibir 5000 pesetas.
Cando o beneficiario non sexa algunha das persoas anteriormente mencionadas entón percibirá unha cantidade equivalente ó importe dos gastos ocasionados polo sepelio sempre que non excedan do tope máximo de 5000 pesetas, debendo recibir menos desa cantidade se os gastos foron inferiores.

A prestación será abonada integramente polo organismo español.

B) PENSION DE VIUDEDADE E PENSION DE ORFANDADE

SUPOSTO PRACTICO

O 1 de maio de 1999 morre o traballador, deixando viúva e un fillo de 14 anos.

CUESTIONS

a) Lexislación aplicable.

A lexislación española.

En virtude do disposto no artigo 13.2.a) do Regulamento CEE n.º 1408/71 o traballador cotiza á Seguridade social española pois presta servicios en territorio español.

En consecuencia, en materia de pensión de viudedade e orfandade a lexislación aplicable é a española.

b) Se de acordo coa lexislación aplicable teñen dereito o fillo e a viúva ás correspondentes prestacións, habería que determinar se o cálculo destas varía en función de cal fora a causa da morte (enfermidade común ou profesional, accidente laboral ou non).

Segundo a lexislación española, hai que diferenciar os supostos seguintes:

Se o traballador do caso morreu como consecuencia dunha enfermidade común, será necesario acreditar un periodo de cotización de 500 días dentro dos 5 anos inmediatamente anteriores á data de falecemento, para que a viúva e o fillo poidan ter dereito ás correspondentes prestacións.

Neste caso, se o traballador prestou servicios anteriormente noutro país da Comunidade Europea o organismo español terá en conta as cotizacións que realizou nese Estado Membro para computa-lo periodo de cotización que se esixe segundo a lexislación española (artigo 45 do Regulamento CEE 1408/71).

Se o traballador morreu como consecuencia dun accidente, sexa de traballo ou non ou ben dunha enfermidade profesional, entón a lei española non esixe ningún periodo previo de cotización.

c) A que organismo teñen os beneficiarios que dirixi-la solicitude e que documentos deben adxuntar.

Fundamentación xurídica: Artigos 36.1.2. do Regulamento CEE n.º 574/72.

A viúva e o fillo teñen que dirixi-la solicitude directamente ó organismo portugués competente (Centro Rexional da Seguridade Social do domicilio do beneficiario) por ser o seu lugar de residencia, presentando o modelo establecido pola lexislación portuguesa.
Non obstante, se o traballador falecido non tivera cotizacións nin en Portugal nin noutro país europeo, entón os beneficiarios tamén poderían solicita-la pensión ó organismo español, isto é, á Dirección Provincial do INSS correspondente á provincia onde o traballador falecido prestaba os seus servicios. Utilizaría o modelo establecido na lexislación española. Ver anexo 30.

Segundo este modelo adxunto, tanto para a pensión de viudedade como para a pensión de orfandade habería que presenta-los seguintes documentos:

Documento de identificación do solicitante.
Certificado da acta de defunción do causante.
Libro de familia.
Certificación das últimas cotizacións efectuadas, expedida pola empresa onde o traballador prestaba os seus servicios.

d) Quen abona esta prestación.

Para responder a esta pregunta, cómpre distingui-los seguintes supostos:

Se o traballador falecido sempre cotizou á Seguridade Social española, as pensións de viudedade e orfandade serán recoñecidas e abonadas integramente polo INSS sempre que se cumpran os requisitos para ter dereito a elas.
No suposto de que o traballador tivera cotizacións en máis dun país europeo, entón habería que aplica-la regulación disposta no caso 2 da pensión de xubilación ou do caso C) da incapacidade permanente, de tal maneira que se tería que totalizar e prorratea-la cuantía das pensións sempre que fose necesario.

Hai unha excepción:

Cando a morte do traballador sexa debida a unha continxencia profesional (accidente de traballo ou enfermidade profesional) as pensións ás que puideran ter dereito os beneficiarios serán sempre abonadas pola institución do país onde estivo asegurado o traballador falecido (no noso caso España) e de acordo coa súa lexislación.

Matización importante que hai que ter en conta para i) as prestacións de incapacidade permanente, ii) morte e supervivencia e iii) xubilación:

De acordo co artigo 48 do Regulamento Comunitario 1408/71, a institución dun estado membro non estará obrigada a conceder prestacións en virtude do periodo de cotización cumpridos segundo a lexislación que aplique cando:

A duración dese periodo de cotización sexa inferior ó ano

unha vez computado ese periodo non se adquira ningún dereito con arreglo a esa lexislación.

Se se dan estas dúas circunstancias ese Estado non ten a obriga de totalizar periodos de cotización, de tal maneira que non estaría obrigado por norma a pagar prestacións.

Non obstante esta regra xeral ten dúas excepcións:

A prestación de incapacidade permanente tipo A, isto é cando entran en xogo únicamente países nos que a súa lexislación determina que a cuantía da prestación é independente da duración das cotizacións.
A pensión de orfandade.

C) PENSION EN FAVOR DE FAMILIARES

SUPOSTO PRACTICO

Traballador fronteirizo portugués que reside en Portugal pero traballa por conta allea nunha empresa domiciliada en Galicia. Está afiliado no Sistema da Seguridade Social española.

O 1 de maio de 1999 morre este traballador como consecuencia dunha enfermidade común. Estaba solteiro e ata a data do seu falecemento vivía co seu irmán menor de 18 ano e orfo de pais.

CUESTIONS

a) Lexislación aplicable.

A lexislación española.

En virtude do disposto no artigo 13.2.a) do Regulamento CEE n.º 1408/71 o traballador cotiza á Seguridade social española pois presta servicios en territorio español.

En consecuencia, en materia de prestación a favor de familiares a lexislación aplicable é a española.

b) Determinar se de acordo coa lexislación aplicable ten o irmán do falecido dereito a algunha prestación.

Segundo a lexislación aplicable o seu irmán ten dereito á prestación económica sempre e cando:

O traballador falecido tivera cuberto 500 días de cotización dentro dos 5 anos anteriores ó falecemento (debido a que a súa morte foi debida a unha enfermidade común).

Neste caso, se o traballador falecido prestou servicios anteriormente noutro país da Comunidade Europea o organismo español terá en conta as cotizacións que realizou nese Estado Membro para computa-lo periodo de cotización que se esixe segundo a lexislación española (artigo 45 do Regulamento CEE n.º 1408/71).

O beneficiario non teña dereito a outra pensión, careza de outros medios de subsistencia e non teña outros familiares con obriga e posibilidade de prestarlle alimentos.

c) A que organismo ten o beneficiario que dirixi-la solicitude y que documentos debe adxuntar.

O beneficiario ten que dirixi-la solicitude directamente ó organismo portugués competente (Centro Rexional da Seguridade Social do domicilio do beneficiario) por ser o seu lugar de residencia, presentando o modelo establecido pola lexislación portuguesa.
Non obstante, se o traballador falecido non tivera cotizacións nin en Portugal nin noutro país europeo, entón o beneficiario podería solicita-la pensión ó organismo español, isto é, á Dirección Provincial do INSS correspondente á provincia onde o traballador falecido prestaba os seus servicios. Utilizaría o modelo establecido na lexislación española. Ver anexo 20.

Os documentos que hai que presentar en tódolos casos son os seguintes (no propio modelo adxunto especifícanse máis documentos en función da situación concreta):

Documento de identificación do solicitante.
Certificado da acta de defunción do causante.
Libro de familia.
Certificado de convivencia.
Certificación das últimas cotizacións efectuadas, expedida pola empresa onde o traballador prestou os seus servicios.

Quen abona esta prestación.

Para responder a esta pregunta, cómpre distingui-los seguintes supostos:

Se o traballador falecido sempre cotizou á Seguridade Social española, a prestación será recoñecida e abonada integramente polo INSS sempre que se cumpran os requisitos para ter dereito a elas.
No suposto de que o traballador tivera cotizacións en máis dun país europeo, entón habería que aplica-la regulación disposta no caso 2 da pensión de xubilación ou do caso C) da incapacidade permanente, de tal maneira que se tería que totalizar e prorratea-la cuantía da prestación sempre que fose necesario.

Hai unha excepción:

Cando a morte do traballador sexa debida a unha continxencia profesional (accidente de traballo ou enfermidade profesional) a prestación á que puidera ter dereito o beneficiario será sempre abonada pola institución do país onde estivo asegurado o traballador falecido (no noso caso España) e de acordo coa súa lexislación.

Matización importante que hai que ter en conta para i) as prestacións de incapacidade permanente, ii) morte e supervivencia e iii) xubilación:

A duración dese periodo de cotización sexa inferior ó ano

unha vez computado ese periodo non se adquira ningún dereito con arreglo a esa lexislación.

Se se dan estas dúas circunstancias ese Estado non ten a obriga de totalizar periodos de cotización, de tal maneira que non estaría obrigado por norma a pagar prestacións.

Non obstante esta regra xeral ten dúas excepcións:

A prestación de incapacidade permanente tipo A, isto é cando entran en xogo únicamente países nos que a súa lexislación determina que a cuantía da prestación é independente da duración das cotizacións.
A pensión de orfandade.